Op paasmorgen samen met onbekenden de zon zien opkomen. En dan proosten op het ‘Licht in de morgen’ met brood en bubbels. In het veld bij Bunschoten-Spakenburg vond een paasviering nieuwe stijl plaats, die voor aanwezigen ‘intenser dan een kerkdienst’ voelde. ‘Jezus leeft! Proost op het leven.’
Nog net vóór zeven uur in de ochtend, worden er al vier champagneflessen ontkurkt. De kurken schieten onder luid gejuich de lucht in. Er klinkt gelach, gevolgd door een spontaan ‘wow’. Alsof het nieuwjaarsdag is. De bubbels, ook alcoholvrij, worden in theeglazen geschonken en uitgedeeld. Grote, ronde broden worden met de hand gescheurd en met elkaar gedeeld.
‘De zon en het Licht zijn opgestaan. Jezus leeft’, zegt ritueelontwerper Karen Vonk. ‘Zullen we proosten?’ Glazen klinken. ‘Proost op het leven!’
Zo’n dertig mensen, onder wie kinderen, zijn deze paasmorgen voor dag en dauw opgestaan en samengekomen op het stilte-eiland van biologische boerderij Eemlandhoeve, aan de rand van Bunschoten-Spakenburg. Ze vieren de paasochtend met de nieuwe pioniersplek Eemvallei Oase. Deze viering is hun eerste bijeenkomst.
Heiligheid in het alledaagse
Het is zes uur. De wereld is stil, gehuld in schemerlicht. Op het stilte-eiland knettert een vuur zacht in de korf. Theoloog David Heek opent met een korte overdenking over tijd.
‘Er is tijd’, zegt hij. ‘Tijd voor rust, ruimte en reflectie. Vandaag heb jij iets bijzonders gedaan in het alledaagse: je bent vroeg in de nacht opgestaan, nog voordat de zon opkwam. Onderweg naar deze plek kwam het licht je tegemoet. Misschien schuilt er in het alledaagse wel iets heiligs.’
‘Er is een tijd om op te staan en de zon over ons te laten schijnen.’
Sommige bezoekers kijken naar de lucht die langzaam van kleur verandert. ‘Het is Pasen. Christenen geloven dat Jezus Christus is opgestaan uit de dood’, vervolgt Heek.
Hij haalt een tekst aan van de apostel Paulus. ‘Ga de weg van de kinderen van het licht’, citeert hij Efeziërs 5. ‘Wij zijn kinderen van het licht. Er is een tijd om op te staan en de zon over ons te laten schijnen. Laat Christus over je stralen.’
Vroeg in de ochtend wordt bij de paasviering ‘Licht in de morgen’ al geproost op het leven. ‘De zon en het Licht zijn opgestaan.’ – beeld: Isabel van der Vlugt
Vragen ‘om op te kauwen’
Vonk neemt het stokje van hem over. Ze stelt de groep twee vragen ‘om op te kauwen’. Wat wil je vandaag nog loslaten, omdat het je niet meer dient, of omdat het niet is zoals God jou heeft gewild? En waar wil je ‘ja’ tegen zeggen, zodat je meer kunt worden zoals Hij je heeft bedoeld?
Een kistje met pennen gaat rond. Bij aanvang heeft iedereen al een papiertje ontvangen. Bezoekers schrijven hun antwoorden op – een aan elke kant van het blad. ‘Maak er nu een propje van’, zegt Vonk. Ze deelt ‘sterrenstof’ uit, een wit glinsterend poeder. ‘Gooi het propje met kracht in het vuur.’
Een voor een stappen mensen naar de vuurkorf. De warmte gloeit op hun handen, het papier knispert. Uit een speaker klinkt ‘Lux Aurumque’, Latijn voor ‘goud en licht’. Engelachtige muziek stijgt op, de lucht wordt nog lichter. Even staat iedereen stil.
De zon komt op
Rond half zeven klimt de groep via een wenteltrap omhoog in een gebouw dat het natuurobservatorium is. Boven ontvouwt zich een 360 graden uitzicht over de polder en de stad. ‘De zon komt op, maakt de morgen wakker’, zingt iemand zachtjes terwijl de zon opkomt, een regel uit het christelijke lied ‘Tienduizend redenen’.
De dauw ligt nog als een sluier over het land. ‘Het voelt alsof je door de mist heen loopt’, zegt boer en eigenaar Jan Huijgen.
‘Toen we aankwamen, was het eerste licht er precies.’
‘Zie je de zon?’, vraagt Myrte Schutte (39) uit Maartensdijk aan een van haar drie kinderen. ‘Ja, ik zie het’, reageert hij. ‘O, dan hoef ik je niet op te tillen’, glimlacht ze.
Voor haar man, Geert Jurrie (42), is het moment van de zonsopkomst het meest indrukwekkend. ‘Samen zien hoe snel dat gebeurt. Juist op paasmorgen wilde ik de zon zien opkomen, de zonne der gerechtigheid noemde mijn vrouw het.’ Hij zou eerst alleen komen, maar uiteindelijk is het hele gezin er. ‘Mooi om vandaag een ritueel te doen. Dat is meer een ervaring dan wat er in mijn hoofd gebeurt.’
‘
De zon komt op, maakt de morgen wakker’, zingt iemand zachtjes terwijl de zon opkomt, een regel uit het lied ‘Tienduizend redenen’. – beeld: Isabel van der Vlugt
Het eerste licht
Martin Aikema (51) uit Maarssen heeft na het proostmoment zijn champagne op. Hij is er samen met zijn vrouw. ‘Om het nieuwe licht te vieren, Jezus’ opstanding’, zegt hij.
Normaal is hij niet zo’n ochtendmens, maar dit is een goede uitzondering, vindt hij. Om kwart voor vijf ging de wekker. ‘Onderweg hiernaartoe voelde het eerst nog wat onwerkelijk. Maar de timing was perfect: toen we aankwamen, was het eerste licht er precies.’
Het avondmaal met brood en bubbels raakt hem het meest. ‘Ik vond het heel tastbaar en op een vrolijke manier gedaan.’ De natuur geeft daar extra betekenis aan. ‘Ik vind dit intenser dan een kerkdienst. Sowieso omdat het vroeg is. Maar ook omdat je het licht ziet opkomen. Je staat veel meer stil bij het paasfeest.’
Van donker naar licht
Ritueelontwerper Karen Vonk staat al jaren op deze manier met Pasen op, vertelt ze. ‘Je maakt de paasnacht anders mee, omdat je van donker naar licht beweegt. Je markeert letterlijk die overgang, van de dood van Jezus naar zijn opstanding. Dat voel je de hele dag.
Ik kan er moeilijk woorden aan geven. Je hebt het moment gemarkeerd, je hebt stilgestaan, gevierd, geproost. Dan is het paasfeest écht begonnen.’
Eemvallei Oase is een nieuwe pioniersplek voor zoekers in de regio Amersfoort, en organiseert vanaf boerderij Eemlandhoeve evenementen aan de hand van vier kloosterpijlers: bidden, werken, leren en spelen. De pioniers willen ruimte bieden ‘voor levensvragen, de verbinding met de medemens en de onrustige wereld om ons heen’.
Dit verhaal is geplaatst in het Nederlands Dagblad. Foto‘s: Isabel van der Vlugt