De aanhoudende coronacrisis laat diepe sporen na in het leven van vrouwen op Curaçao. Er heerst een toename van werkloosheid, huiselijk geweld en wanhoop over de onzekere toekomst, zegt Suzette Koko van Stichting Het Koningshuis. De stichting helpt vrouwen om midden in de crisis vast te houden aan geloof, hoop en liefde. ‘Geloven geeft houvast.’
De regen komt met bakken uit de lucht. Het is een woensdagavond in oktober, een paar uur, voordat Stichting Het Koningshuis haar tweede evenement op Curaçao houdt. Als het regent, blijven Curaçaoënaars het liefst thuis. Ze gaan de deur niet uit. Om zes uur ’s avonds druppelen de eerste vrouwen toch binnen bij Women Development Center SEDA op de Seru Fortunaweg.
Algauw zitten veertig vrouwen in de buitenlucht op oranje stoeltjes. Het is gestopt met regenen. De vrouwen luisteren aandachtig naar persoonlijke verhalen en poëzie over hoop. ‘Wat er ook in je leven gebeurt, blijf vooruitkijken. Want niets kan je scheiden van de liefde van de Heer’, moedigt voorganger Maurina Esprit-Maduro de vrouwen aan. Samen met haar man is ze voorganger van de evangelische kerk New Song. ‘Blijf hoop houden op de Heer.’
Dat is wat de 25-jarige Alexandra Vilchez deed toen ze in november 2018 tijdens een explosie bijna helemaal verbrandde. ‘Het eerste wat ik zei was: ‘‘God, laat mij niet sterven.’’’ Artsen zagen het somber in, maar Vilchez bleef vechten en hopen. Bij Het Koningshuis vertelt ze voor het eerst haar verhaal. De vrouwen zijn ontroerd en klappen voor haar.
Jubileum
Stichting Het Koningshuis is tien jaar geleden in Nederland opgericht door Audrey Scharbay. Maandelijks zijn er in Beverwijk workshops, lezingen en masterclasses voor vrouwen om tot rust te komen. Scharbay: ‘In onze drukke samenleving is het soms lastig om gas terug te nemen. Wij zijn er voor vrouwen die pas op de plaats willen maken, en even tijd voor zichzelf nodig hebben.’
Begin november is het tienjarig jubileum gevierd met een boottocht over het Uitgeester- en Alkmaardermeer. Sinds 2018 is de stichting ook actief op Curaçao, het het Caribische eiland waar Scharbay geboren is. Vlak voordat de coronacrisis uitbrak, was in maart 2020 het gratis evenement ‘Vrij van Schaamte’. Zo’n 250 vrouwen werden getrakteerd op muziek, poëzie en getuigenissen.
Zodra de meeste beperkingen waren opgeheven, in oktober 2021, reist Scharbay opnieuw naar het eiland om – samen met een team van lokale vrijwilligers – Antilliaanse vrouwen drie gratis ontmoetingen aan te bieden over geloof, hoop en liefde. ‘We willen vrouwen zegenen en hun laten weten dat ze er niet alleen voor staan’, vertelt vicevoorzitter Suzette Koko (46), die op het eiland woont.
Wanhoop
‘Er is hier veel wanhoop en verdriet. Iedereen zat tijdens de lockdown thuis, vaak in kleine huizen’, weet Koko. ‘Daardoor is het huiselijk geweld toegenomen. Vrouwen zijn hun baan kwijtgeraakt. Ik raakte zelf ook werkloos en moest ander werk zoeken.’ Koko was werkzaam bij museum Kura Hulanda in Willemstad, maar werkt nu bij een internationaal bedrijf op de klantenservice. ‘Niet ideaal, maar ik ben dankbaar dat ik werk heb, zodat ik voor mijzelf en mijn zoontje kan zorgen.’
Vrouwen zijn hongerig om samen te komen, zegt Koko. ‘We hebben een gesloten cultuur. Op bepaalde onderwerpen, zoals opvoeding en relaties, ligt veel taboe. Wat binnenshuis gebeurt, bespreek je niet met anderen. Toch zie ik dat vrouwen behoefte hebben aan die eerlijke gesprekken, zodat ze weten dat ze niet de enige zijn.’
Workshops
De eerste ontmoeting van Het Koningshuis is in een buurtcentrum in de wijk Otrobanda. Samen met de wijk Punda vormt Otrobanda de hoofdstad Willemstad. Deze ontmoeting is vooral praktisch, met workshops broodbakken en self-care. ‘We zijn enorm verwend’, glundert Dellary Balentina Jonge. ‘We hebben geleerd hoe we een gezond brood kunnen bakken, en we hebben onze gezichten heerlijk verzorgd.’
‘Jullie hebben mij zo goed behandeld, ik moet er bijna van huilen’, zegt een bezoekster tegen Audrey Scharbay, die haar een omhelzing geeft. ‘Vrouwen hebben vaak tijd besteed aan anderen. Aan hun partner en hun kind, maar ze zijn zichzelf vergeten’, vertelt vrijwilliger Monique Bernardus. ‘Ze kwamen zichtbaar vermoeid naar de workshops, maar zijn met een ander perspectief naar huis gegaan. Een perspectief van hoop. Dat is geweldig om te zien.’
Vrijwilliger Bernardus deelt aan het begin van de derde en laatste bijeenkomst zelfgemaakte fruitpunch uit. Bij Landhuis Bloemhof is een muzikale ontmoeting, met naast muziek ook poëzie, spoken word en korte lezingen over het thema liefde.
In de tuin van het landhuis hangen lichtjes. Als de avond valt, waait een zacht briesje en hoor je de krekels. Het landhuis aan de Santa Rosaweg is in de achttiende eeuw gebouwd en heette oorspronkelijk Landhuis ‘Nooit gedacht’. Het staat op een voormalige waterplantage. Verscholen in de tuin zijn nog steeds zes waterputten te zien, net als een uniek badhuis.
Bloemhof
Met het water dat in de putten werd opgeslagen, is het hele eiland destijds voorzien van drinkwater. Later werd op de plantage de citrusvrucht laraha verbouwd, die onder andere gebruikt wordt voor het maken van de bekende likeur Blue Curaçao.
Tegenwoordig is Landhuis Bloemhof een cultureel en historisch centrum. Er zijn doorlopende exposities met Caribische kunst. Ook zijn er lezingen, workshops en concerten. Voor Het Koningshuis is het daarom een ideale plek voor een muzikale ontmoeting, met vandaag de op het eiland bekende artiesten Angelique Klooster, Shelomi Doran-Bakhuis en aanstormend talent Edurwina Martina. Als zangeres Shelomi samen met Suzette Koko het lied ‘Baila bo baila di bida’ zingt, kan niemand stil blijven zitten. Niet zo gek, want de betekenis van het lied is ‘Dans de dans van je leven’. Vrouwen dansen vrolijk op de salsa-beats.
Voorganger Arlette Juliet van de evangelische gemeente House of Worship vertelt de zestig bezoekers hoe belangrijk het is om van jezelf te houden. ‘God wil je laten weten dat je belangrijker bent dan welke edelsteen dan ook. God heeft je wonderbaarlijk mooi gemaakt. Het is belangrijk dat je weet dat je van grote waarde bent.’
Haar dochter Alice Juliet (33) kijkt vanuit het publiek trots naar haar moeder. ‘Het maakt niet uit waar je doorheen gaat, God heeft een plan met je leven. Het is inspirerend om dat te horen’, vertelt Juliet, die presentator is bij de evangelische radiozender HOW Radio. ‘Ik vind het mooi hoe het thema ‘liefde’ vanuit verschillende perspectieven wordt belicht, met diverse vormen van poëzie. Ik houd van gedichten. Het is echt fantastisch. Een groot succes.’
De vijfjarige Aziza staat vlak bij het podium met een roze koptelefoon op. Ze houdt de hand van haar moeder Sennon Kastaneer (36) goed vast. ‘Deze avond helpt mij om niet weg te zakken in wanhoop, maar om hoop te blijven houden’, zegt Kastaneer. Haar moeder Irene Kastaneer-Lourencia (67) is een van de vaste vrijwilligers van Het Koningshuis. ‘Elke avond heeft iets speciaals. Hier bij Bloemhof is het de rust en alle vrouwen stralen.’
Hernieuwde kracht
Zangeres Angelique Klooster zingt met haar hele ziel en zaligheid het lied ‘Mi Orashon’. Ze vertelt dat ze zelf door een moeilijke situatie is gegaan. ‘Maar ik heb Gods kracht ervaren om door te gaan en anderen te bemoedigen.’ Daarna zet ze het lied ‘Forsa Renobá’ in, ‘Hernieuwde kracht’ in het Papiaments. In de coronacrisis is het lied een hit geworden. Vrouwen heffen tijdens het lied hun handen omhoog naar God, die hun hernieuwde kracht geeft.
Gerda Menig (62) heeft alle drie de bijeenkomsten bezocht. ‘Ik vond ze goed georganiseerd. Het begon en eindigde op de aangegeven tijd. Dat is hier op het eiland weleens anders’, glimlacht ze. ‘De thema’s geloof, hoop en liefde zijn precies wat we nu nodig hebben. Hoop doet leven. Mensen, en vooral vrouwen, hebben hier alle hoop verloren. Ik geloof dat deze ontmoetingen vrouwen kracht geven om door te gaan.’
Dat is precies wat de ontmoetingen voor Marian Zimmerman (36) hebben betekend. Ze bezocht de twee bijeenkomsten over hoop en liefde. ‘Soms heb ik minder hoop. Dan denk ik dat ik het niet meer aankan. Nu weet ik gelukkig weer dat er hoop is.’ De lockdown was zwaar voor haar. ‘Ik kan niet stilzitten en binnen blijven. Het voelde alsof ik gevangen zat in een kooi.’
Ontmoeting
Ook mensen om haar heen zagen het niet meer zitten. ‘Er was door de pandemie geen ruimte voor liefde, knuffels of een gesprekje. Het is fijn om nu weer anderen te kunnen ontmoeten. De avond herinnert mij eraan dat ik mooi ben, en daagt me uit om mezelf te durven laten zien.’
Narian Bruno-Felipie (45) kocht het T-shirt van geloof, hoop en liefde dat speciaal voor de evenementen is gemaakt. Ze draagt het shirt met de Curaçaose vlag vol trots. Samen met haar moeder Claudette Felipie-Maduro (68) geniet ze van alle woorden en liederen. ‘Het maakt onze band sterker.’
‘Ik vind het speciaal en rustgevend. Je mag hier komen zoals je bent’, reageert haar moeder. ‘Ik voel de aanwezigheid van de Heer. De Bijbel zegt dat geloof, hoop en liefde ons resten, maar de liefde is de sterkste en dat hebben we allemaal nodig. Vooral in deze coronacrisis.’ Felipie-Maduro kwam vermoeid en uitgeput naar de bijeenkomst van Het Koningshuis. Eigenlijk wilde ze helemaal niet komen, vertelt haar dochter. ‘En nu wil ze niet meer naar huis.’
‘Het maakt niet uit wie je bent en waar je voor staat, volgens mij moet je ergens in geloven. Dat geeft je houvast’, vertelt vicevoorzitter Suzette Koko. ‘In momenten van wanhoop en eenzaamheid houd ik vast aan mijn geloof. Als je geloof hebt, dan heb je hoop. Wij hopen dat het in de nabije toekomst beter met ons zal gaan hier op Curaçao. En met Het Koningshuis blijven we anderen aanmoedigen om liefde uit te delen.’
Lees verder bij Nederlands Dagblad.
